Otuzdan fazla ülkeden 170’in üzerinde katılımcıyla Londra’da ikincisi düzenlenen 2009 Yalın Sağlık Dönüşüm Zirvesi, 2007 yılında yapılan ilk zirveden bu yana yapılan çalışmaların paylaşılması, iyileştirme projeleri ve Kaizen’lerden (sürekli iyileştirme) Yalın Dönüşüm’e geçişi ve bu yolda yaşanan sıkıntılar ile çıkartılan dersleri ortaya koyması açısından son derece yararlı geçti.
Artık Yalın Düşünce’nin sağlık sektöründe uygulanabilirliğinin tartışıldığı yılların geride kaldığı ve birçok hastanenin başarıyla yalın dönüşümü gerçekleştirmeye başladığı ve olumlu sonuçlar aldığı gözlendi. Artık cevaplanması gereken soru “Yalın sağlık sektöründe uygulanabilir mi?” değil ‘Siz hastanenizde Yalın Dönüşüm`e liderlik etmeye hazır mısınız?’
Yalın konusunda dünyanın önde gelen liderlerinden, Yalın Düşünce, Yalın Çözümler ve Dünyayı Değiştiren Makina kitaplarının yazarı Daniel Jones’un ‘Neden Sağlıkta Yalın?’ sorusuyla başlayan zirvede;
1. Dünyadaki ekonomik değişime parallel olarak `daha az kaynak` ile `daha çok iş` yapma ihtiyacı,
2. Performans yanında güvenlik ve kaliteyi arttırmaya odaklanmanın öne çıkması
ile birlikte son yıllarda özellikle İngiltere, Amerika ve dünyanın diğer birçok ülkesinde konuşulmaya başlayan Yalın Sağlık’ın bir idealden gerçeğe dönüşmekte olduğunu gördük.
Amerika’nın önde gelen sağlık kuruluşlarından Thedacare’in eski CEO’su ve Yalın Sağlık’ı Amerika çapında hayata geçirmek için kurulan ‘Thedacare Center for Healthcare Value’ organizasyonunun Yönetim Kurulu Başkanı Dr. John Toussaint başarılı bir sunum yaptı.
Konuşma Thedacare’de yaptığı çalışmaları ve yeni rolünde Amerika’daki sağlık sektörünü  kökünden değiştirme çabalarını özetledi.
Thedacare geçtiğimiz 6,5 yıl içinde kalite seviyesini milyonda 94.000 hatadan (ppm), 7.000 ppm seviyelerine indirerek 2008 yılında Amerika’da en iyi olmayı başarmıştır. Dr. Toussaint milyonda 7.000 hatanın bile oldukça yüksek olduğunu, hala iyileştirmek için fırsatların bulunduğu ve Amerika’da tüm hastanelerin yalınlaştırılması ile 1 Trilyon Dolar’dan fazla tasarruf edileceğini belirtti.
Dr. Toussaint’in üzerinde durduğu bir diğer önemli konu da şeffaflık. Amerika’da artık hastane bazında yapılan hata, şikayet, ölüm oranları gibi verilerin tutulduğunu ve hatta doktor bazında tutmak için çalışmalar yapıldığını belirtti.  Böylece hastalar gidecekleri hastane ve doktorları bilinçli bir şekilde seçebilecek ve gerekli kalitede hizmet veremeyenler otomatik olarak müşteri kaybedecekler.
**********
Zirve, yeni basılan ‘Making Hospitals Work’ kitabının yazarları Marc Baker ve Ian Taylor’un tecrübelerini paylaşması ve hastanelerde yalın dönüşümün nasıl yapıldığı konularındaki sunumlarıyla devam etti.  Ardından yazarların yalın dönüşümüne destek verdiği hastanelerden biri olan Gwent Hastanesi’nin Operasyonlar Yönetimi’nden Ken Robertson ve Ameliyat Başhekimi Dr. Peter Lewis kendi alanlarındaki kazanımları paylaştı ve görsel hastanenin nasıl çalıştığını, her hasta için yapılan planların saatlik bazda nasıl uygulandığını ve nasıl ‘Elective Surgery’ alanında %80’lere varan iyileştirme sağladıklarından bahsettiler.
İngiltere Ulusal İyileştirme Lideri Lisa Smith eczane, laboratuar, görüntüleme merkezleri (imaging), kayıtlar ve destek alanlarında yapılan çalışmaları özetledi. Yalın öncesinde nasıl ‘sahte talep’ yaratarak kendi işlerini zorlaştırdıklarını, koordinasyonu sağlanamayan tedavi/test/sonuçlar ile hastaların nasıl mağdur edildiğini ve destek süreçlerin yalın çalışmalar için iyi bir başlangıç noktası olup, bu alanlardaki toplam işlem süresinin hasta talebine uyduğunda ortaya çıkan ciddi iyileştirme sonuçlarından bahsetti.
Zirvenin son bölümünde yalın uygulamalarındaki tecrübelerinden bahseden üç konuşmacı vardı.  Bunlardan ilki İngiltere’deki ilk Değer Akış Müdürlerinden olan Maria Purse’ün yalın dönüşüm sürecinde yaşadıkları ve hastaların akışını sağlamak ve bunun için gerekli iyileştirmeleri yapmak için departman silolarını bir araya getirme konusundaki tecrübeleriydi.
Sonrasında Bolton Hastanesi CEO’su David Fillingham 3,5 yıldır sürmekte olan yalın yolculuklarından ve bu süre içinde nasıl 14 hastane akış prosesini ve 20 destek sürecini baştan sona dizayn ettiklerinden, uyguladıkları Bolton Improving Care System (BICS) den ve bu yalın sistemin çalışan memnuniyetini nasıl arttırıp, çalışanların kullandığı hastalık izinlerinin %15’lerden %3’lere düştüğünden bahsetti.
Son olarak İngiltere’deki Warwick Medical School’dan Prof. Matthew Cooke yalın konusunda önemli çalışmalar olmakla birlikte halen alınacak çok yol olduğundan ve farklı alanlarda yapılan bir seri kaizenin köklü bir dönüşüm program olamayacağından, artık yalın dönüşüm zamanının geldiğinden ve Bolton Hastanesinin İngiltere’de bu dönüşüme en yakın yer olduğundan bahsetti.
Prof. Cooke’un konuşmasında iki çarpıcı nokta vardı:
1. Yalın aslında güvenlik ve kalitedir. İşlem adımlarını ve elden ele aktarmaları azalttıkça kalite ve güvenliğiniz otomatik olarak artacaktır. Bu sayede çalışanlar asıl işleri olan hastalara daha fazla zaman ayırabilecektir.
2. Acil servis sonrasında hastaların gönderildiği (ki bu alanda İngiliz hükümetinin getirdiği hastaların acilde 4 saatten fazla zaman geçirmemesi gibi bir mevzuat var) ek testlerin yapılacak tanıların konulduğu ‘Medical Assessment’ birimlerini iyileştirmenin en iyi yolunun bunları kapatmak olduğu, zira iyi bir acil departmanının hastaları direk olarak doğru servise yönlendirebilecek olmasıdır.
İngiltere ziyareti sırasında Dr. J. Toussaint, Lean Hospitals kitabının yazarı Mark Graban ve Amerika Yalın Enstitü Derneği COO’su Helen Zak ile birlikte 18 aydır yalın çalışmalarda bulunan bir hastane ziyareti yapma fırsatı da oldu.  1100 yataklı ve yaklaşık 250 milyon pound (yaklaşık 625 milyon TL) yatırımla 5 yılda tamamlanan ve yeni açılan Queen Alexandria Hastanesini gezdik.  Yaklaşık 18 aydır süren yalın çalışmaları sonucunda belli noktaya gelindiği ancak Yalın Dönüşüm sürecinde görülen ve kültür değişimiyle ilgili sıkıntıların görülmeye başlandığı hastane yöneticileri tarafından belirtildi.
Eski Thedacare CEO’su J. Toussaint kendilerinin de 2,5 yıl civarında benzeri sorunlar yaşadıklarını ancak yönetim kurulunun desteği ile bu süreci aştıklarını belirtti. Dönüşüm programlarında işlerin düzelmesinde önce kötüye gittiği bir dönem olduğunu ve bu sürecin yapılanların dikkatli gözden geçirilmesi ve sonrasında gerekiyorsa bazı noktarın değiştirilmesi sonrası yalın dönüşümün tamamlandığını belirtti.
ABD’de ortalama işletme karı %1 sevilerinde iken Thedacare’inkinin %6’lara varması hasta sağlığı ve güvenliğini iyileştirmek için yola çıkmış olan Thedacare’ın yalın uygulamalardan elde ettiği finansal avantajı da gözler önüne sermektedir.
Queen Alexandria Hastanesi’nde yapılan önemli çalışmalar:
1. Acil ve diğer alanlar için Görüntüleme bölümlerinin ayrılması. Görüntüleme bölümündeki talebin %70’ini oluşturan Ortopedi alanına bağlanarak hastaların Ortopedi bekleme odasından doğrudan Görüntüleme kısmına geçip, işlemin tamamlanması sonrası da tekrar doğrudan Ortopedi bekleme odasına gitmesi
2. Görsel kontroller ile hastaların durumlarının ve planlanan tedavilerin zamanında yapılmasının sağlanması
3. İngiltere’de bir ilk olan ve hastaların hastanede akışını sağlayarak departman silolarını bir araya getirme hedefinde olan ilk Değer Akış Sorumlularının atanması
Özet olarak Türkiye’deki sağlık sektörü yöneticilerine sormamız gereken, “Hastanelerimizdeki performans ve kaliteden memnun musunuz ve siz organizasyonunuzda yalını uygulamaya hazır mısınız?”
Saygılarımızla,
Alp Ünal