Olmak istediğim İnsan Kitabı ile 2015 yılında tanıştım. İngilizcesini bir çırpıda okudum. Kısa süre sonra kitabın Türkçesi’ni Optimist’in yayınladığını öğrendim. Onlarca kitap satın alarak tanıdıklarıma hediye ettim.  2015 Yalın Zirvesine katılan herkese bu kitabı hediye ettik. 2013 yılındaki zirvede ise Peter Drucker’ın “Kuruluşunuz Hakkında Sormanız Gereken 5 Soru” kitabını dağıtmıştık. 2017 zirvesinde dağıttığımız kitap ise Boyner Yayınları’nın dilimize kazandırdığı “Alışkanlıkların Gücü” kitabının yazarı Charles Duhigg’in “Yeni Dünyada Daha Akıllı Daha Hızlı Daha Başarılı Olmanın Sırları” kitabı idi.

Prof. Clayton Christensen, yaşadığı ağır kanser hastalığı sırasında geçirdiği ağır beyin rahatsızlığı sırasında bir ekip ile yazdığı bu kitap hem kişisel hem de iş yaşamı için çok değerli bir yol haritası sunuyor. Geçtiğimiz yıllarda bu kitabı tanıtan bir yazıyı web sitemizde yayınladım, www.lean.org.tr adresinden bulmanız mümkündür.

Prof. Clayton Christensen, dini referansları çok güçlü bir kişiliğe sahip olup kişisel değerlerini inancı şekillendirmektedir. Kitapta kişisel değerlerine olan sıkı bağlılığının öyküsünü de anlatıyor. Prof. Christensen, Harvard Üniversitesi’nde “inovasyon gurusu” olarak isim yapmıştır. Kitapları, Amerika’nın ve dünyanın en çok satan iş kitapları listesinde önde sıralarda bulunmaktadır. Kitap, kişilere doğru amaca giden yolda seçici olmanın önemi üzerinde duruyor. Önerdiği yöntemler şirket yönetimlerinde kullanılan yöntemleri kişinin kendi hayatında uygulamasının üzerinde duruyor. Bu kitabı baştan sona, dikkatli bir şekilde okuduğunuzda hem çalıştığınız kuruluş hem de kuruluşu oluşturan yönetici ve çalışanlar için de gösterici nitelik kazanıyor.

Drive ismi ile yabancı literatürde yer alan Daniel H. Pink’in kitabını MediaCat Türkçe’ye kazandırmıştır. Başta insan kaynakları yöneticileri olmak üzere; unvanında yöneticilik yazan herkesin bir referans olarak okuması ders çıkartması ve kendi çalışma ortamını şekillendirirken yararlanması gerekmektedir. Drive, aynı zamanda kendisini geliştirmek isteyen genç, orta yaşlı, yaşlı ancak hayat yarışında iddialı herkesin okuması, ders çıkarması gereken bir kitaptır.

“Nasıl motive oluruz?” ve  “Nasıl motive ederiz?” konularını hepimizin rahatlıkla anlayacağı bir dille ele almıştır. Daniel H. Pink, yıllarca süren bilimsel araştırmalara dayanarak yazdığı bu kitabında iş dünyasının istifade edebileceği konulara dikkat çekiyor, bireysel yaşamımızın her boyutunu nasıl etkilediğini irdeliyor. Kitabın özellikle ikinci bölümü benim en çok hatırımda kalan bölüm oldu. Dördüncü, beşinci ve altıncı bölümler özellikle mühendis; tasarımcı; bilgisayar mühendisi; pazarlamacı ve benzeri; bilgi işçisi diye tabir ettiğimiz mavi ve beyaz yakalı, rutin ve standart dışı iş ve görevler yapan insanların yaptıkları işten haz duymaları; yüksek motivasyon ile işlerine bağlanmaları; dikkatlerini işlerine vermeleri; kaliteli iş sonuçları çıkartmalarının temel prensiplerini açıklıyor.

Motivasyon konusu benim 1960’lardan bu yana ilgilendiğim bir konudur. 1966 yılından itibaren insani konularla ve insan yönetimi ile ilgilendim. İlk önce altı yıl görev yaptığım bir Amerikan şirketinde, sonra da 1970’ten 1982 yılına kadar görev yaptığım TOFAŞ Otomobil Fabrikası’nın ilk personel müdürü olarak Türkiye’nin sosyal, siyasal, ekonomik ve sendikal olarak en dayatmalı şekilde geçen döneminde insanı anlamak; her türlü dikkat dağıtıcı ortama rağmen motivasyonu sağlamak ve insanları çalışma ortamında mutlu edebilmek için kendini bu konulara adamış ve inanmış çalışma arkadaşlarımla büyük gayret gösterdik. Motivasyon ile ilgili bütün teorileri ve pratikleri öğrenmek ve uygulamak zorunluluğundan dolayı bu konular hep ilgimi çekti ve halen dahi çekmeye devam ediyor. Daniel Pink, fazlasıyla girift olan bu konuyu mükemmel bir üslupla; herkesin anlayacağı şekilde işlemiş.

Odak & Mükemmelliğin Gizli Anahtarı isimli Duygusal Zekâ’nın yazarı Daniel Goleman’ın bu nefis kitabı, Varlık Yayınları’ndan 2013 yılında çıktı. İnsan kaynakları yöneticileri ve kendine insan emanet edilen her bir yöneticinin bu kitabı dikkatle, hem de birkaç defa okumaları, bu kitaptan yola çıkarak çalışan insanların dikkatlerini tam verebilecekleri çalışma ortamını ve görevleri tasarlamaları gerekiyor. Daniel Goleman ve Daniel Pink, aynı konuya farklı pencerelerden bakıyorlar. Bunun için her iki kitabı da okumak ve her iki kitap üzerine kafa yormak, gönül koymak gerekiyor. İyi yapılan işin püf noktasını dikkat, belirliyor. Dikkatin yeterince olmadığı hiçbir işin ilk seferde doğru çıkması adeta mümkün değil. Dikkat konusu Yalın Düşüncenin ana konularından birisidir. Yalın Düşünce, ilk seferde, doğru kalitede, kimsenin kontrolü ve düzeltmesine ihtiyaç duyulmayacak şekilde işlerimizi ve görevlerimizi tamamlamaya ulaşmayı arzu eden bir ideal olarak kabul ediliyor. Eğer örgüt olarak bu konuyu ele alıp herkesin dikkatini her an en üst seviyede tutamıyor isek istenilen kalitede ürün ve iş çıkartmak pek mümkün olamıyor. Kendinden geçmek, zamanı unutmak, yemek saatini kaçırmak gibi belirtiler ve söylemler özlediğimiz dikkatin ürünü olan sonuçlardır. Tasavvuf düşüncesi ve Zen düşüncesi hep aynı şekilde, yaşadığımız “ana” odaklanmanın alışkanlıklarını ve becerilerini, anlamlı tekrarlarla öğretiyor; kişinin hayatında alışkanlık haline gelmesine çalışıyor.

İnsanlar, sevdikleri; anlamlı buldukları; tekrarladıkları; alışkanlık hale getirebildikleri konulara odaklanabiliyor ve bu konularda derinleşebiliyorlar.

İşe almakla görevli insan kaynakları sorumlularının doldurulması istenen görev ile işe seçilecek kişinin uyumunu sağlamaları, işe başlatılan kişinin yeni işine ve yeni iş yerine kolaylıkla eklemlenmesini mümkün kılıyor. Bu şekilde işe alma prosesinin verimliliği sağlanıyor, gereksiz zaman ve kaynak sarfının önüne geçilebiliyor.

Alışkanlıkların Gücü kitabı Boyner Yayınları tarafından Türkçe’ye kazandırıldı. Bu kitabın yazarı ise Charles Duhigg ve kitap en çok satılan kitaplardan biri olma özelliğini taşıyor. Hem şirketler hem de kişiler için çok önemli bir yol gösterici ve öğretici bir kitap olma özelliğine sahip. Alışkanlıkların hem iyi, başarılı bir hayat sürmemizde ve şirketler olarak işlerimizde başarılı olmamızda önemli bir rol oynarken bazı hallerde ise büyük sorunlara da neden olabildiğini gerçek hayattan derlediği öyküler ile anlatılıyor. Kitapta ele alınan her konunun bir öyküsü var. Bu öykülerin bir kısmı çok bilinirken diğerleri hakkında pek bilgimiz yok. Hayatın her safhasında, her alanında doğru alışkanlıkları kazanmak; başarılı; mutlu ve sağlıklı bir hayat sürmek mümkün olabiliyor. Şahsen üzerinde çok durduğum “Başarı Üçgeninin” göbeğini “Anlamlı Tekrar” ve “Ritüel” oluşturuyor. Hayatın her alanında doğru ritüeller hayatımızı kolaylaştırıyor, başarı sağlamamızda önemli rol oynuyor. Kitapta yer alan, bir olimpiyatta en fazla madalya kazanan sporcu olan Michael Phelps’in Pekin Olimpiyatları’nda bir yarışı kazanmasıyla alakalı öyküde alışkanlığın gücünü çok iyi bir şekilde algılayabiliyoruz. Alışkanlıkları kazanmak ne kadar güç ise zamanı geldiğinde bir alışkanlıktan vazgeçmenin de kolay olmadığını, bazı kişi ve şirketlerin alışkanlıkları zamanı geldiğinde değiştirebilirken diğerlerinin bunu başaramadığını öğreniyoruz. Uzun yaşamda geçmişte başarılar kazanmış fakat zaman değiştiğinde ve değişim gerektiğinde aslında bu değişikliğin ne kadar zahmetli olduğunu anlamamıza bu kitap çok yardımcı oluyor.  Şirket kültürü haline gelmiş alışkanlıkları zamanı gelince değiştirmek mümkün ancak bunun için alışkanlıkların gücünü çok iyi anlamak gerektiğini ve bunun ancak çok iyi bir liderlik ve yöneticilik ile mümkün olduğunu görüyoruz. Biz, bu kitabı birçok tanıdığımıza hediye ettik ve okuyan birçok kişiden çok olumlu geri dönüşler aldık.

Akış-Mutluluk Bilimi isimli Prof. Mihaly Csikszentmihalyi’nin çığır açan kitabı Buzdağı Yayınevi tarafından 2017 yılında yayınlanmış. Prof. Mihaly’nin Akış kitabını yıllar önce İngilizcesinden okudum. Kitap, çok değerli ve uzun süreli bir saha çalışmasının; araştırmanın ürünü. Araştırma, iş yaparken mutlu olunabileceğini bilimsel ve deneysel olarak ispatlıyor. Yazarın çalışma psikolojisi üzerine olan bütün bilim yaşamının ürünü olan kitap, “İşi nasıl tasarlayalım ki; işi yapan, işi büyük motivasyon, enerji ve dikkat ile gerçekleştirsin?” sorusunun cevabını arıyor, ve bu soruya olumlu bir cevabı mümkün kılıyor. Yazarın elde ettiği sonuçlar, işi yapanın zamanı ve kendini unutup tam odaklanabilmesinin mümkün olduğunu, işe kendini verebildiğini ve çıkan sonuçta tam kaliteye ulaşabildiğini, en önemlisi tüm bunlar sağlandığında işten büyük keyif aldığı ve adeta kendinden geçtiğini gösteriyor. Bu bilimsel kitabın, öncesinde belirttiğimiz kitapların yazılmasına da yol açtığını söyleyebiliriz. Prof. Mihaly’nin kitabının 117.sayfasında yer alan “Akış Halinde Olma” görselini bütün “Motivasyon ve Liderlik Eğitimlerimde” kullanıyorum. Bu kitabını tüm insan kaynakları yöneticilerine ve yönetim görevini başarı ile sürdürmek isteyen, kendini geliştirmek isteyen bütün yöneticilere ve yönetici adaylarına öneriyorum.

Yeni Dünyada Daha Akıllı Daha Hızlı Daha Başarılı Olmanın Sırları, kitabın yazarı aynı zamanda Alışkanlıkların Gücü kitabının yazarı olan Charles Duhigg. İlk baskısı Boyner Yayınları’ndan 2017’de çıktı. Aralık 2017’de organize ettiğimiz 8.Yalın Zirve’de, zirveye katılanlara bu kitabı hediye ettik. Kitabın tek kelimeyle nefis bir kitap olduğunu söyleyebilirim.

Kitabın Başkalarını Yönetmek: Yalın ve Çevik Düşünceyle bir Kaçırılma Vakasını Çözmek ve Güven Kültürü alt başlığını taşıyan beşinci bölümü, Toyota üretim Sisteminden; NUMMİ Otomobil Fabrikası’ndan ve LEİ ile LGN’nin başkanı John Shook’tan söz ediyor. Bu bölümde FBI Teşkilatının nasıl yalın düşünce ve onun kökenindeki Toyota üretim ve yönetim sisteminden derinlemesine etkilendiğini, yararlandığını yaşanmış bir insan kaçırma olayının çözülmesini hikâye ederek anlatıyor. Özellikle yalın düşünceye inananlara, bu kitabı bu yönü nedeniyle de öneriyorum.

Yazar, üretkenliğin kitapta ele alınan sekiz temel kavramı içselleştirerek ve alışkanlık haline getirmek suretiyle uygulamak ile yakından ilgili olduğunu gerçek hayat hikâyelerinden yola çıkarak anlatıyor.

Kitapta bu sekiz kavram: motivasyon, takım psikolojisi, odaklanma, hedef belirleme, başkalarını yönetme, karar verme, inovasyon ve verileri özümseme başlığı altında toplanıyor ve detaylı bir şekilde; örneklerle anlatılıyor. Bu kavramları uygulayan kişilerin ve kurumların hayatlarının nasıl değiştiği ve nasıl olağanüstü sonuçlara ulaştıkları gösteriliyor.

Kitabın içinde ayrıca davranış ekonomisi, psikoloji ve nöroloji alanlarındaki en son bulgular ile farklı CEO tecrübelerinden, eğitim alanında gerçekleşen başarı hikâyelerine; uçak kazalarını önleyen pilotlardan, hastanelerdeki ölüm oranlarını düşüren bebek hemşirelerine uzanan geniş bir yelpazede olaylara farklı bakan ve farklı davranıp başarıyı yakalayanların sırları paylaşılıyor.

Yalçın İpbüken

Başkan

Yalın Enstitü